آموزشی دکتر سجودی

فرد در دوره زندگی اش دارای دو سری دندان می‌شود: دندان‌های شیری و دندان‌های دایمی . دندان‌های شیری (Deciduous Teeth) تعداد دندان‌های شیری ۲۰ عدد است که به‌طور مساوی در هر فک جای می‌گیرد. پس از مدتی ۳۲ دندان دائمی به مرور جایگزین دندان‌های شیری می‌گردند. از آنجا که دندان‌های شیری پایه و اساس دندان‌های اصلی و دائمی هستند، مراقبت از آن‌ها و رعایت اصول بهداشت دهان و دندان ضروری می‌باشد. این دندان‌ها ۲۰ عدد (۱۰ عدد در هر آرواره) می‌باشد که در نیمه هر آرواره دو دندان پیشین، یک دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک قرار گرفته‌است. تکامل دندان‌های شیری از دوره جنینی شروع می‌شود و درآمدن آن‌ها پس از تولد نوزاد و از شش ماهگی شروع می‌شود. دندان‌های دایمی (Permanent Teeth) این دندان‌ها ۳۲ عدد (۱۶ عدد در هر آرواره) می‌باشند که در نیمه هر آرواره دو دندان پیشین، یک عدد دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک و سه دندان آسیاب بزرگ قرار دارد. رویش دندان‌های دایمی از شش ماهگی شروع می‌شود و آخرین دندان‌های آسیاب بزرگ به نام دندان‌های عقل در سنین ۲۰ سالگی در می‌آیند.

دندان‌های پیشین:به چهار دندان جلویی در فک بالا و پائین (جمعاً ۸ دندان)، دندان‌های پیشین گفته می‌شود. دندان‌های پیشین بزرگ، تخت و دارای لبه تیز و باریک هستند که برای بریدن لقمهٔ غذا کاربرد دارند. دندان‌های پیشین، تک ریشه‌ای هستند.
دندان‌های نیش:در طرفین دندان‌های پیشین، دندان‌های نیش قرار دارند. شکل و ساختار آن‌ها ضخیم و برجسته است که منتهی به یک سر تیز و برنده می‌شوند. این دندان‌ها برای بریدن قطعات گوشت بسیار مناسب هستند .
دندان‌های آسیاب کوچک: کنار هر دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک (جمعاً ۸ عدد) قرار دارند که فاصله بین دندان‌های نیش تا آسیاب بزرگ را پر می‌کنند. سطح روی آن‌ها پهن و تخت و لبه‌های آن‌ها تیز و عاج دار می‌باشد. دندان‌های آسیاب کوچک کنار نیش‌ها، دو ریشه‌ای و دندان‌های آسیاب کوچک کنار آسیاب‌های بزرگ، تک ریشه‌ای هستند. در فک پایینی، تمامی دندان‌های آسیاب کوچک، تک ریشه‌ای می‌باشند.
دندان‌های آسیاب بزرگ: سه دندان آخر در طرفین فک‌های بالا و پایین، دندان‌های آسیاب بزرگ هستند که تعداد آن‌ها جمعاً به ۱۲ عدد می‌رسد که به ترتیب آسیاب اول، دوم و سوم نامیده می‌شوند. دندان‌های آسیاب اول، دقیقاً کنار دومین دندان آسیاب کوچک قرار دارد و به دندان‌های آسیاب شش سالگی هم معروف می‌باشد.
دندان عقل:دندان‌های آسیاب بزرگ سوم که به دندان عقل نیز معروف می‌باشند، در انتهای فک‌ها واقع شده‌اند و معمولاً بین ۱۶ تا ۲۰ سالگی شروع به درآمدن می‌کنند. از آنجایی که دندان‌های عقل، آخرین دندان‌هایی هستند که در می‌آیند، عمدتاً روی فک جای کافی برای رشد آن‌ها باقی نمی‌ماند. اگر دندان‌ها به هم فشرده و فک کوچک باشد، ممکن است دندان‌های عقل زیر دندان‌های دیگر یا استخوان فک نهفته شوند. اگر تنها قسمتی از دندان عقل دربیاید، ایجاد درد و ناراحتی خواهد کرد که در آن صورت باید با جراحی از دهان خارج شود. بین دندان‌های عقل و آسیاب بزرگ اول، دندان‌های آسیاب بزرگ اول دندان‌های آسیاب بزرگ دوم یا دندان‌های آسیاب دوازده سالگی وجود دارد. دندان‌های آسیاب بزرگ، دندان‌های درشتی هستند که سطح آن‌ها پهن بوده و برای آسیاب کردن و جویدن غذا کاربرد دارند. آسیاب‌های بزرگ واقع بر روی فک بالایی، ریشه‌های مجزا دارند، ولی دندان‌های آسیاب بزرگ فک پایینی، دو ریشه‌ای هستند.

جهت کنترل روند درمان و مراقبت از ایمپلنت، بعد از جراحی تاریخ های مهمی وجود دارند که باید بیمار توسط دندانپزشک چکاپ ایمپلنت دندان انجام شود. زمان انجام معاینات ابتدا یک هفته بعد از جراحی و سپس دو تا سه ماه بعد از جراحی است.

عکس رادیوگرافی OPG یکی بعد از جراحی و سپس سالی یک بار باید گرفته شود و زمان ویزیت با خود به همراه داشته باشید. به منظور گرفتن نتیجه ی بهتر، به موقع برای ویزیت با مطب هماهنگ کنید.

بعد از انجام جراحی رعایت بهداشت و مراقبت از دندانهای ایمپلنت شده تنها راه سالم نگه داشتن آنهاست. در اینصورت ایمپلنت ها حتی از دندان های طبیعی بیشتر عمر خواهند کرد.

آیا ایمپلنتهای دندانی نیاز به مراقبت ویژه دارند؟

ایمپلنتهای دندان نیز باید از همان توجه و مراقبتی برخوردار باشند که در دندانهای طبیعی فرد رعایت می کند.
اگرچه ایمپلنت مثل دندان دچار پوســــیدگی نمی شود ولی میکروب های دهانی  می توانند تحت شرایطی به لثه اطراف ایمپلنت آسیب برسانند و اگر اقدامی صورت نگیرد حتی باعث به خطـــر افتادن ایمپلنت شوند .
پس توجه و مراقبتی شخصی بطور روزانه در کنار مراجعات زمانبندی شده به دکتر مربوطه جهت چکاپ ضرورت دارد .پس تا وقتی که تصمیم جدی به مسواک زدن ندارید ، برای نصب ایمپلنت مراجعه نکنید .

ایمپلنت

دندان متحرک، قابل اتصال به این ایمپلنت ها هستند. حدود 3 تا 6 ماه زمان لازم برای رشد و ترمیم استخوان اطراف ایمپلنت است.

ایمپلنت پین های باریکی هستند که از تیتانیوم خالص سازگار ساخته شده که درون استخوان فک گذاشته می شود. دندان های متحرک، قابل اتصال به این ایمپلنت ها هستند. حدود 3 تا 6 ماه زمان لازم برای رشد و ترمیم استخوان اطراف ایمپلنت است. هنگام انتخاب ایمپلنت میزان استخوان در دسترس، میزان استحکام استخوان و زمان گذاشتن ایمپلنت در نظر گرفته می شود. اگر استخوان کافی برای گذاشتن ایمپلنت در دسترس نباشد می توان در شرایط خاص پیوند استخوان انجام داد. همچنین بر حسب میزان سختی استخوان انواع پیچ دار و بدون پیچ ایمپلنت انتخاب می شود.

مکان گذاشتن ایمپلنت و نوع سیستم مناسب تنها بوسیله معاینه ای که دندانپزشک انجام میدهد با در نظر گرفتن سایر شرایط قابل بیان است. میزان حجم و دانسیته استخوان فک، تعداد و موقعیت و استحکام دندانهای طبیعی فرد، شرایط لثه، شرایط و تعداد دندانهای فک مقابل از عوامل مهم حین معاینه است. در صورتی که جراحی ایمپلنت برای شما صورت گرفته باشد باید دستورات مربوطه را با دقت انجام دهید

در چه مواردی از ایمپلنت استفاده می شود:

1. فاصله بین دندانهای جلو در اثر از دست رفتن یک دندان بطوری که دندانهای مجاور آن طبیعی باشند.
2. فاصله زیاد بین دندان ها در اثر از دست رفتن یک یا بیش از یک دندان بطوری که دندانهای مجاور آن طبیعی باشند.
3. زمانی که یک یا بیش از یک دندان از انتهای هر قوس دندانی از دست رفته باشد و تنها یک سمت، دندان طبیعی باشد.
4. زمانی که کلیه دندانهای یک یا هر دو فک از دست رفته باشد.

پس از پرکردن دندان، باید این نکات را در نظر بگیرید: 

دندان پرشده ممکن است حساس شده باشد. معمولا دندانهای پرشده به فشار، گرما، سرما یا شیرینی حساس می باشند. این حساسیت در بیشتر مواقع طی یک تا دو هفته بعد از ترمیم دندان برطرف میشود اما اگر حساسیت شدید دندان شما بیش از این طول کشید، با دندانپزشک خود تماس بگیرید. 

بعد از اتمام پرکردن دندان، زمانیکه بیحسی تان کاملا برطرف شد، دقت کنید و ببینید آیا پرکردگی دندان شما بلند است یا نه. اگر پرکردگی شما بلند است هرچه سریعتر برای اصلاح آن به دندانپزشک مراجعه کنید زیرا وجود یک پرکردگی بلند در دندان ممکن است باعث دردهای شدید همان دندان یا مشکلات مفصل گیجگاهی فکی در طولانی مدت شود. 

اگر دندان شما پرشده تا دو ساعت بعد از پر شدن دندانتان به جز مایعات چیزی نخورید. بعد از پرکردن دندان غذاهای نرم مصرف کرده حتی الامکان از جویدن غذا با سمتی از فک که دندان در آن پر شده، اجتناب کنید. 

خوشبینانه ترین طول عمر برای دندان پرشده ، ۱۵سال در نظر گرفته میشود. اتفاقهای مختلفی ممکن است برای یک پرکردگی دندانی بیفتد و بنابراین لازم است دندانهای پرشده هم مرتبا معاینه شوند. 

پرکردگیها بشکند یا ترک بخورد، این اتفاق در طول زمان برای یک پرکردگی اتفاقی تقریبا عادی است. اگر احساس کردید برای پرکردگی دندانهای شما چنین اتفاقی افتاده برای اصلاح آن سریعا اقدام کنید زیرا این شکستگیها یا ترکها ممکن است باعث نشت موادغذایی به قسمت داخلی و عود پوسیدگی در دندان شود. 

گاهی اوقات پرکردگیها از دیواره دندان فاصله میگیرند و بین دندان و پرکردگی فاصله میافتد. این فاصله محل خوبی برای گیر مواد غذایی و آغاز یک پوسیدگی جدید است. معمولا این ضایعه به کمک دندانپزشک و در معاینات مرتب دندانی کشف میشود. پس مراجعه به دندانپزشک را فراموش نکنید.