انواع دندان‌ها

فرد در دوره زندگی اش دارای دو سری دندان می‌شود: دندان‌های شیری و دندان‌های دایمی . دندان‌های شیری (Deciduous Teeth) تعداد دندان‌های شیری ۲۰ عدد است که به‌طور مساوی در هر فک جای می‌گیرد. پس از مدتی ۳۲ دندان دائمی به مرور جایگزین دندان‌های شیری می‌گردند. از آنجا که دندان‌های شیری پایه و اساس دندان‌های اصلی و دائمی هستند، مراقبت از آن‌ها و رعایت اصول بهداشت دهان و دندان ضروری می‌باشد. این دندان‌ها ۲۰ عدد (۱۰ عدد در هر آرواره) می‌باشد که در نیمه هر آرواره دو دندان پیشین، یک دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک قرار گرفته‌است. تکامل دندان‌های شیری از دوره جنینی شروع می‌شود و درآمدن آن‌ها پس از تولد نوزاد و از شش ماهگی شروع می‌شود. دندان‌های دایمی (Permanent Teeth) این دندان‌ها ۳۲ عدد (۱۶ عدد در هر آرواره) می‌باشند که در نیمه هر آرواره دو دندان پیشین، یک عدد دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک و سه دندان آسیاب بزرگ قرار دارد. رویش دندان‌های دایمی از شش ماهگی شروع می‌شود و آخرین دندان‌های آسیاب بزرگ به نام دندان‌های عقل در سنین ۲۰ سالگی در می‌آیند.

دندان‌های پیشین:به چهار دندان جلویی در فک بالا و پائین (جمعاً ۸ دندان)، دندان‌های پیشین گفته می‌شود. دندان‌های پیشین بزرگ، تخت و دارای لبه تیز و باریک هستند که برای بریدن لقمهٔ غذا کاربرد دارند. دندان‌های پیشین، تک ریشه‌ای هستند.
دندان‌های نیش:در طرفین دندان‌های پیشین، دندان‌های نیش قرار دارند. شکل و ساختار آن‌ها ضخیم و برجسته است که منتهی به یک سر تیز و برنده می‌شوند. این دندان‌ها برای بریدن قطعات گوشت بسیار مناسب هستند .
دندان‌های آسیاب کوچک: کنار هر دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک (جمعاً ۸ عدد) قرار دارند که فاصله بین دندان‌های نیش تا آسیاب بزرگ را پر می‌کنند. سطح روی آن‌ها پهن و تخت و لبه‌های آن‌ها تیز و عاج دار می‌باشد. دندان‌های آسیاب کوچک کنار نیش‌ها، دو ریشه‌ای و دندان‌های آسیاب کوچک کنار آسیاب‌های بزرگ، تک ریشه‌ای هستند. در فک پایینی، تمامی دندان‌های آسیاب کوچک، تک ریشه‌ای می‌باشند.
دندان‌های آسیاب بزرگ: سه دندان آخر در طرفین فک‌های بالا و پایین، دندان‌های آسیاب بزرگ هستند که تعداد آن‌ها جمعاً به ۱۲ عدد می‌رسد که به ترتیب آسیاب اول، دوم و سوم نامیده می‌شوند. دندان‌های آسیاب اول، دقیقاً کنار دومین دندان آسیاب کوچک قرار دارد و به دندان‌های آسیاب شش سالگی هم معروف می‌باشد.
دندان عقل:دندان‌های آسیاب بزرگ سوم که به دندان عقل نیز معروف می‌باشند، در انتهای فک‌ها واقع شده‌اند و معمولاً بین ۱۶ تا ۲۰ سالگی شروع به درآمدن می‌کنند. از آنجایی که دندان‌های عقل، آخرین دندان‌هایی هستند که در می‌آیند، عمدتاً روی فک جای کافی برای رشد آن‌ها باقی نمی‌ماند. اگر دندان‌ها به هم فشرده و فک کوچک باشد، ممکن است دندان‌های عقل زیر دندان‌های دیگر یا استخوان فک نهفته شوند. اگر تنها قسمتی از دندان عقل دربیاید، ایجاد درد و ناراحتی خواهد کرد که در آن صورت باید با جراحی از دهان خارج شود. بین دندان‌های عقل و آسیاب بزرگ اول، دندان‌های آسیاب بزرگ اول دندان‌های آسیاب بزرگ دوم یا دندان‌های آسیاب دوازده سالگی وجود دارد. دندان‌های آسیاب بزرگ، دندان‌های درشتی هستند که سطح آن‌ها پهن بوده و برای آسیاب کردن و جویدن غذا کاربرد دارند. آسیاب‌های بزرگ واقع بر روی فک بالایی، ریشه‌های مجزا دارند، ولی دندان‌های آسیاب بزرگ فک پایینی، دو ریشه‌ای هستند.